het zwitserse jodelen, deel 1

Zelden een boek zo in mineur zien eindigen. Op de laatste bladzijde van Zwitserlevens De najaarsaanbieding van de uitgeverij met op p. 21 informatie over het boek. schrijft Caroline de Gruyter: 'Wat het verhaal van Crans laat zien, geldt voor heel Europa: steeds meer mensen geloven eigenlijk nergens meer in. Het heeft iets van het communisme in zijn nadagen. Daar geloofde ook haast niemand meer in.' Crans is het Zwitserse dorp waar de correspondente van NRC Handelsblad van 2004 tot 2008 woonde. In haar sfeervolle en fascinerende boek betoogt ze dat daar, en in Zwitserland als geheel, ontwikkelingen voltrokken die zich later in heel Europa zouden voordoen. 'Zij waren eerst, met alles,' claimt ze. Met de bankencrisis, die de Zwitserse UBS Lees hier een bericht over het UBS-leed. als een van de eerste banken deed wankelen. Met de opkomst van het extreemrechtse populisme, de Schweizerische Volkspartei Website van de extreemrechtse, anti-immigratiepartij. is al jaren de grootste partij. En met de afkeer van Brussel. 'In mijn dorp, en de hele streek, had bijna niemand een goed woord over voor de EU. 'Brussel,' dat vonden ze allemaal een monster,' tekent De Gruyter op. Dat is nogal paradoxaal, observeert ze fijntjes. Want om mee te mogen doen op de interne markt van de Europese Unie, neemt Zwitserland stilletjes heel veel Europese wetgeving over. Als Brussel regels maakt voor milieuvriendelijke vrachtwagens, doet Bern dat ook. Anders kunnen de Zwitserse trucks de grens niet meer over. Hoewel de Zwitsers niet bij de EU willen horen, beslist Brussel toch over ze. Veel mensen uit EU-landen hebben al het idee dat ergens ver weg in Brussel beslissingen worden genomen waar ze niets over te zeggen hebben. De Zwitsers hebben dat dubbelsterk. Die ervaring van een gebrek aan zeggenschap, is de bron van het gevoel dat de democratie nog slechts een fopspeen is. Vandaar het geloofsverlies dat De Gruyter in de slotzinnen van haar boek constateert. Jodelen tegen de ontworteling Goed, dat is de diagnose. Maar is de patiënt echt ziek?