aan de leestafel

In tijden van onzekerheid en verwarring is het zaak overeind te blijven en opnieuw kennis te nemen van onze geschiedenis. Deze week wordt in HUIZE BESPIEGELAAR het boek baltische zielen van auteur JAN BROKKEN gelezen en hoe verschillend de levens van door hem geportretteerde baltische zielen ook zijn, de omstandigheden waaronder zij tot bloei kwamen, komen voor een belangrijk deel overeen. Als gevolg van de vele oorlogen die in het oosten van Europa werden uitgevochten, zijn de grenzen nogal eens verlegd. De huidige Baltische staten – Estland, Letland en Litouwen – ondergingen Finse, Poolse en Russische aanvallen op de soevereiniteit, taal en (joodse) cultuur. Tegen de verdrukking in hielden steden, dorpen en karakters stand. Kracht, trots en vitaliteit zijn volgens Jan Brokken kenmerkende kwaliteiten. In Baltische zielen staan mensen die de grenzen van hun land ontvlucht en/of ontstegen zijn – waaronder filosofe HANNAH ARENDT,(luister naar blog durf te denken) violist GIDON KREMER, schrijver ROMAIN GARY, regisseur Sergej Eisenstein, beeldhouwer Chaim Lipschitz, schilder MARK ROTHKO en componist Arvo Pärt – op gelijke hoogte met relatief onbekende ‘achterblijvers’ die voor de ontwikkeling van hun land van waarde zijn – zoals uitgever/boekhandelaar Jānis Roze en baronesse Alessandra Wolff-Stomersee – en jonge mensen die het verschil kunnen gaan maken. De 27 mensen die Jan Brokken portretteert, staan model voor de gemeenschappen waarin zij leven, zonder dat zij opgaan in de anonimiteit van de massa. Zij blijven individuen, ook al is onontkoombaar dat zij gevormd zijn naar het beeld van hun ouders en hun omgeving. Door steeds opnieuw de historische context te betrekken bij hun ‘keuzes in het leven’ vormt Baltische zielen een keten van levens die over tijd en ruimte heen reikt. Lectuur welke ons wakker houdt en in onze tijd hopelijk weerbaar met het koesteren van de democratische verworvenheden. !!!!